1. Pomnik Juliusza Słowackiego - Czechowice-Dziedzice, ul. Lipowska 26, Szkoła Podstawowa Nr 3
Pomnik Juliusza Słowackiego jest jednym z najstarszych pomników w Polsce /Miłosław 1899 r., Kraków - Park Jordanowski 1900 r., Poznań 1923 r./. Wykonania popiersia poety podjął się Ryszard Sroczyński. Odsłonięcie pomnika nastąpiło 7.10.1962 r., w dniu oddania do użytku rozbudowanej szkoły.
2. Tablica upamiętniająca wymarsz dziedzickich ochotników na legionistów pod komendą Adolfa Janika w dn. 25 sierpnia 1914 r. do Legionów Polskich w Cieszynie - Czechowice-Dziedzice, ul. Legionów 20 - budynek dawnej karczmy Stryczków.
3. Tablica poświęcona poległym parafianom w I wojnie światowej 1914–1918 - Czechowice-Dziedzice, ul. Kopernika, parafia pw. św. Katarzyny.
4. Płyta pamiątkowa upamiętniająca miejsce, w którym od 1924 roku do 1939 roku stał Pomnik Wolności - Czechowice-Dziedzice, Plac Wolności.
Pomnik Wolności z 1924 r. został wykonany wg projektu krakowskiego rzeźbiarza Jana Raszki. 14.09.1924 nastąpiło jego odsłonięcie na placu Wolności, którego w imieniu prezydenta dokonał wicewojewoda śląski Zygmunt Żurawski. 12.05.1936 umieszczono na obelisku medalion z popiersiem Józefa Piłsudskiego oraz wymieniono godło na obowiązujące. 7.09.1939 Niemcy zniszczyli Pomnik Wolności. 11.11.1993 – miejsce upamiętniono „cieniem” Pomnika Wolności, natomiast w 1996 r. elementami ze starego pomnika oraz tablicą pamiątkową mówiącą o historii Pomnika Wolności.
5. Pomnik ks. prałata Józefa Londzina - Zabrzeg, ul. Ks. K. Janoszka 16, Parafia pw. św. Józefa.
Ks. prałat JÓZEF LONDZIN urodził się w 1862 r. w Zabrzegu. Kapłan, pisarz i publicysta, poseł, senator, burmistrz, patriota, krzewiciel polskości Śląska Cieszyńskiego. Zmarł w 1929 roku Cieszynie. Pomnik odsłonięto 10.11.2003 r.
6. Pomnik ku czci ofiar hitlerowskiego terroru - Zabrzeg, ul. Do Zapory.
Pomnik symbolizuje pomordowanych 27 maja 1942 roku przez hitlerowskiego okupanta mieszkańców Zarzecza, Zabrzega i Dziedzic. Pomnik znajduje się obok zabytkowego dębu, na którym wykonano w 1942 roku egzekucję przez powieszenie Stefana Góreckiego, Adolfa Grygierczyka, Jana Grygierczyka, Wilhelma Heroka i Alojzego Jarczoka.
7. Tablice upamiętniające braci Emila i Alfreda Sofków - Czechowice-Dziedzice, ul. Braci Sofków 2.
Tablice są umieszczone na budynku przy ul. Braci Sofków 2 i są widoczne od ul. Węglowej. Obaj bracia Emil i Alfred w czasie II wojny światowej znaleźli się w ZSRR. W maju 1943 roku wstąpili do I Dywizji Pancernej im. Tadeusza Kościuszki. Podporucznik Alfred Sofka jest patronem szkoły podstawowej w Białej koło Trzcianki /woj. Wielkopolskie/. Na stronie internetowej tejże można odnaleźć Jego życiorys.
8. Pomnik Wolności - Czechowice-Dziedzice, Skwer Stulecia: zbieg ulic Niepodległości i Mickiewicza.
Pomnik Wolności został wykonany na podstawie archiwalnych zdjęć Pomnika Wolności autorstwa Jana Raszki. Blisko 7-metrowy obelisk po 79 latach został oficjalnie został odsłonięty w 100.rocznicę odzyskania niepodległości, 10.11.2018 r. Wykonawcą projektu jest Karol Badyna, Pracownia rzeźby FORMA Kraków.
9. Grób wojenny - Czechowice-Dziedzice, ul. Legionów 57, Parafia pw. NMP Wspomożenia Wiernych.
Grób wojenny zbiorowy kryjący bezimienne prochy legionistów, powstańców śląskich i więźniów obozów koncentracyjnych. Tu także spoczywają harcerze Mieczysław Łaszczok, Franciszek Śleziński, Stanisław Peterko oraz lekarz Zenon Różewicz – oficer Wojska Polskiego, zamordowani 13 listopada 1939 roku.
10. Tablica poświęcona żołnierzom AK, NSZ oraz działaczom Solidarności - Czechowice-Dziedzice, ul. Kolejowa.
11. Pomnik wzniesiony ku czci pomordowanych Żydów, więźniów podobozu KL Auschwitz –Tschechowitz I Bombensucherkommando /VIII – IX 1944 - Czechowice-Dziedzice, ul. Pionkowa.
Pomnik został odsłonięty prawdopodobnie około 1952 roku. Podobóz został powołany zaraz po bombardowaniu rafinerii, 21.08.1944 r. dla około 600 Żydów. Wyszukiwali oni niewybuchy bomb oraz zasypywali leje po bombach, tak, żeby produkcja mogła zostać wznowiona. Zostali tu przywiezieni z Oświęcimia i pracowali do 19 stycznia 1945 r., czyli do momentu likwidacji obozu i ucieczki Niemców. Ci, którzy mogli chodzić zostali popędzeni w marszu śmierci na zachód. Chorych Niemcy wymordowali i ciała spalili na stosie. Przeżyła jedna osoba dzięki Tekli Ogiegło. Był to obywatel czechosłowacki, Erwin Hrabal, który schronił się w jej zabudowaniach gospodarczych.
12. Tablica upamiętniająca wybudowanie urzędu miejskiego w 1936 r. - Czechowice-Dziedzice, Pl. J. Pawła II.
13. Tablica upamiętniająca Zenona Różewicza - Czechowice-Dziedzice, ul. Nad Wisłą 1.
Zenon Różewicz, lekarz, patriota, działacz społeczny. Został zamordowany przez hitlerowskiego okupanta 13.11.1939 r. Tablica została odsłonięta w hołdzie jego pamięci w 60-tą rocznicę śmierci na ścianie budynku, w którym mieszkał /obecnie: HB-UNIBUD/.
14. Tablica upamiętniająca rodaków, ofiar „Golgoty Syberyjskiej” - Czechowice-Dziedzice, ul. Pocztowa 32, Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jezusa Chrystusa Odkupiciela.
Odsłonięcie tablicy nastąpiło 28.09.1997 r. z inicjatywy Koła Związku Sybiraków w Czechowicach-Dziedzicach i prezesa Kazimierza Petri. Fundatorem była rodzina Wieczerzaków /dziadek Karol podarował działkę, na której obecnie stoi kościół/.
15. Tablica poświęcona poległym parafianom w latach 1914-20 - Ligota, ul. Bielska 21, Parafia pw. Opatrzności Bożej.
16. Tablica poświęcona poległym parafianom w latach 1914-20 - Zabrzeg, ul. Ks. K. Janoszka 16, Parafia pw. św. Józefa.
17. Tablica upamiętniająca ks. Jana Nepomucena Barabasza - Czechowice-Dziedzice, ul. Kopernika, parafia pw. św. Katarzyny.
ks. Jan Nepomucen Barabasz, w latach 1907–1941 był proboszczem parafii pw. św. Katarzyny. Wybudował plebanię i odnowił kościół, założył nowy cmentarz i wybudował kościół na Lesisku. Zginął jako męczennik za wiarę i ojczyznę dnia 21.06.1941 r. w obozie koncentracyjnym w Dachau.
18. Tablica upamiętniająca ks. Jana Nepomucena Barabasza - Czechowice-Dziedzice, ul. Ks. J. N. Barabasza 3, parafia pw. św. NMP Królowej Polski.
Ks. Jan Barabasz, jako proboszcz odprawiał mszę św. w 1938 r. - przejazd relikwii św. Andrzeja Boboli. Budowniczy kościoła na Lesisku.
19. Tablica upamiętniająca ks. prałata Ludwika Wrzoła - Ligota, ul. Bielska 21, Parafia pw. Opatrzności Bożej.
Tablica epitafijna upamiętnia księdza prałata Ludwika Wrzoła, rektora Seminarium Duchownego, który zginął 30 września 1940 roku w obozie koncentracyjnym w Mauthausen. Największe zasługi położył w dziele podtrzymywania ducha polskiego na Zaolziu, umożliwiał tamtejszym klerykom nawiązanie kontaktów z Krakowem. Po zajęcie przez wojska polskie Zaolzia został katechetą w gimnazjum w Cieszynie. W 1939 roku został administratorem parafii Ligota k/Bielska. Był tajnym szambelanem papieskim, autorem tłumaczenia dzieł Kassiana pt. „O opatrzności Boskiej”.
20. Tablica upamiętniająca ofiary katastrofy smoleńskiej 10.04.2010 r. - Czechowice-Dziedzice, ul. Sobieskiego 40, parafia pw. św. A. Boboli.
21. Tablica upamiętniająca mjr. Henryka Flame „Bartka” - Zabrzeg, ul. Do Zapory 29.
Tablica upamiętniająca mord na dowódcy zgrupowania „Bartek” VII Okręgu Śląskiego Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych – mjr. Henryku Flame w dn. 1.12.1947.
22. Tablica upamiętniająca ks. Antoniego Janusza - Czechowice-Dziedzice, ul. Węglowa 56, parafia pw. św. Barbary.
Ks. Antoni Janusz urodził się 19.09.1820 roku w Czechowicach na Liszkach. W 1848 roku został proboszczem w Zebrzydowicach. Dziełem jego życia był kancjonał polski, który miał wyprzeć z użycia modlitewniki czeskie i niemieckie. Była pierwszym modlitewnikiem na Śląsku drukowanym piękną czcionką łacińsko-antykwą. Zmarł 4 lipca 1861 roku. Został pochowany na cmentarzu przy kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Zebrzydowicach. Ksiądz Antoni Janusz był osobą niezwykle skromną, nie ma nawet jego portretu.
23. Tablica upamiętniająca ks. Błażeja Olejaka umieszczona nad miejscem jego pochówku, pod drzwiami - Ligota, ul. Bielska 21, Parafia pw. Opatrzności Bożej.
„Pod drzwiami temi spoczywają zwłoki śp. ks. BŁAŻEJA OLEJAKA pierwszego proboszcza parafii Ligockiej fundatora wieży i szkoły tutejszej Urodzony w Bestwinie 27 Stycznia 1782 pełnił duszpasterstwo w Ligocie od 17 Sierpnia 1806 aż do zgonu swego t.j. do 9 Września 1841 R.I.P. 1894”
24. Pomnik pamięci ofiar pożaru rafinerii 26 czerwca1971 roku - Czechowice-Dziedzice, ul. Ks. J. N. Barabasza.
26.06.1981r. nastąpiło odsłonięcie i poświęcenie pomnika przez ks. bp. Jana Pietraszko, w 40-tą rocznicę tragedii, 26.06.2011 r. odsłonięto granitową tablicę, natomiast 31.10.2018 r. zamontowano tablicę, na której zamieszczono zdjęcia z pożaru, fotografie 37 ofiar ognia oraz szczegółowy opis dramatycznych wydarzeń z czerwca 1971 roku.
25. Pomnik upamiętniający 56 górników kopalni „Silesia”, którzy zginęli w dwóch wielkich wypadkach na tej kopalni: 1974 r. i 1979 r. - Czechowice-Dziedzice, ul. Górnicza 60
Odsłonięcie oraz poświęcenie pomnika przez bp. Henryka Bednorza nastąpiło 2.08.1981r.
26. Tablica upamiętniająca wizytę bp. Karola Wojtyły - Bronów, ul. Ks. Kunza 8, Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.
W 1977 roku jubileuszowym (100-lecie poświęcenie świątyni) odbyły się kolejno misje: 20-27.03. prowadzone przez palotyna o. Tadeusza Mikę, poświęcenie /6.06.1977/ przez Ojca Świętego, wtedy Metropolitę Krakowskiego Kardynała Karola Wojtyłę, zarazem kolegę rocznikowego ze studiów księdza proboszcza. Pobyt Ojca Świętego upamiętniono w parafii tablicą pamiątkową wmurowaną obok ołtarza Matki Boskiej i poświęconą 16.03.1982.
27. Tablica upamiętniająca ks. prałata Józefa Londzina - Zabrzeg, ul. Ks. K. Janoszka 16, Parafia pw. św. Józefa.
Kapłan, krzewiciel polskości na Ziemi Cieszyńskiej. Kończył seminarium duchowe w Ołomuńcu. Redagował poczytną na Śląsku Cieszyńskim „Gwiazdkę Cieszyńską”, w której budził i umacniał miłość do Ojczyzny. Poseł na sejm w Wiedniu – orędownik sprawy polskiej. Po I wojnie Światowej – inicjator powołania Rady narodowej Księstwa Cieszyńskiego. 13.06.1927 r. został wybrany na burmistrza Cieszyna. Prezes Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Cieszynie, opublikował ponad 120 prac i artykułów. Był wyrocznią dla polskiego ludu i niekwestionowanym autorytetem.
28. Pomnik Papieża Jana Pawła II - Czechowice-Dziedzice, ul. Ks. J. N. Barabasza 3, parafia pw. św. NMP Królowej Polski.
Odsłonięcie nastąpiło 20.05.2009 r.
29. Tablica upamiętniająca Józefa Machalicę, pierwszego przewodniczącego Rady Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach I kadencji, w latach 1990-1994 - Czechowice-Dziedzice, Pl. J. Pawła II.
Józef Machalica, prawnik, notariusz. Uprawiał żeglarstwo, jazdę na rowerze, tenis. Uważał, że podstawą oceny człowieka nie są jego słowa, lecz efekty jego działań. Urodził się 20.02.1961 r., zm. 14.12.2006 r. Cały swój majątek przekazał Towarzystwu Charytatywnemu im. Ojca Pio. Dzięki niemu m.in. został utworzony fundusz stypendialny „Stypendium Rejenta”: od 2007 r. wspiera uzdolnioną młodzież z rodzin o niskim statusie materialnym. Był jednym z inicjatorów nadania nazwy ulicy Legionów /z 1 Maja/ i tablicy upamiętniającej wymarsz legionistów. Tablicę odsłonięto 27.05.2010 r.
30. Tablica upamiętniająca ks. Antoniego Macoszka - Czechowice-Dziedzice, ul. Legionów 57, Parafia pw. NMP Wspomożenia Wiernych.
Tablica pamięci KS. ANTONIEGO MACOSZKA pierwszego proboszcza Parafii NMP Wspomożenia Wiernych w Dziedzicach w latach 1901-1911,gorliwego duszpasterza i wybitnego działacza na polu narodowym i społecznym, krzewiciela polskości na Śląsku Cieszyńskim, twórcy polskiego ruchu turystycznego i autora pierwszego polskiego przewodnika turystycznego po Śląsku Cieszyńskim wraz ze szkicem dziejów Księstwa Cieszyńskiego, redaktora czasopisma „Poseł Związku Śląskich katolików” i współredaktora „Gwiazdki Cieszyńskiej”, Związku Robotników Chrześcijańskich, kasy oszczędnościowej, spółki drenarskiej, współpracownika dziedzictwa bł. Jana Sarkandra dla ludu polskiego na Śląsku oraz Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego. Tablicę odsłonięto 5.06.2011 r.
31. Tablica upamiętniająca poległych policjantów: Mirosława Małczęcia i Tadeusza Świerkota - Czechowice-Dziedzice, ul. Mickiewicza 1.
Odsłonięcia pierwszej tablicy dokonano zaraz po tragicznych wydarzeniach, w 2002 roku na Komisariacie Policji w Czechowicach-Dziedzicach przy ul. Łukasiewicza. Obecna tablica została odsłonięta 20 maja 2015 roku podczas uroczystości otwarcia nowego budynku komisariatu policji w Czechowicach-Dziedzicach przy ul. Mickiewicza 1 . Do napadu na kawiarenkę internetową doszło 20.05.2002 r.
32. Tablica upamiętniająca działalność druhów „Sokoła” - Czechowice-Dziedzice, ul. Krasińskiego.
W 1905 r. założone zostało dziedzickiego gniazdo Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Ideą tej organizacji było nie tylko budzenie świadomości narodowej, ale i rozwój tężyzny fizycznej, wyszkolenia żołnierza, którego głównym zadaniem będzie walka o wolność i niepodległość. Tablicę odsłonięto w 2007 r.
33. Zbiorowa mogiła strażaków, ofiar pożaru rafinerii z 26.06.1971 r. - Czechowice-Dziedzice, ul. Legionów 57, Parafia pw. NMP Wspomożenia Wiernych.
Mogiła powstała 26.06.1973 r. Twórcą i wykonawcą projektu jest Jan Herma, rzeźbiarz i główny projektant oraz Antoni Kuś i Zygmunt Gacek – wykonawcy rzeźby. 2 lipca 1971 roku zostali w niej pochowani: Edward Bułka, Stanisław Błaszczyszyn, Wiesław Glistak, Franciszek Foltyn, Rudolf kaganiec, Franciszek Janik, Bernard Szweda, Ludwik Puchałka oraz Józef Torzecki.
34. Tablica upamiętniająca Ewalda Janusza, pierwszego olimpijczyka Czechowic-Dziedzic z Igrzysk Olimpijskich w Meksyku, w 1968 r. - Czechowice-Dziedzice, ul. Nad Wisłą 9, MKS – staw Kopalniok.
W ramach uroczystego otwarcia dwóch nowych obiektów sportowych – Stadionu Lekkoatletycznego w Zabrzegu oraz Zaplecza Kajakowego nad stawem Kopalniok, zyskały one swoich patronów: stadion w Zabrzegu – imię Henryka Puzonia, działacza sportowego, dzięki któremu w Zabrzegu rozwinęła się lekkoatletyka, zaś Kajakownia – imię Ewalda Janusza, kajakarza, pierwszego olimpijczyka z Czechowic-Dziedzic. Tablice odsłonięto 6.10.2018 r.
35. Tablica upamiętniająca Józefa Świdra, czechowickiego kompozytora - Czechowice-Dziedzice, ul. Niepodległości 42, Miejski Dom Kultury.
Józef Świder był współzałożycielem i pierwszym dyrygentem Chóru Mieszanego im. Stanisława Moniuszki, którego koncert galowy pt. „Mistrzowie Polskiej Muzyki Wokalnej Józef Świder i Stanisław Moniuszko” towarzyszył odsłonięciu tablicy. Tablica została odsłonięta w piątą rocznicę śmierci kompozytora, 28.09.2019 r. w Miejskim Domu Kultury.
36. Tablica upamiętniająca Andrzeja Krzanowskiego, czechowickiego kompozytora, akordeonistę, pedagoga - Czechowice-Dziedzice, ul. Niepodległości 42, Miejski Dom Kultury.
Andrzej Krzanowski nazywany jest przez krytykę „Chopinem akordeonu”. Tablica została odsłonięta w 20 rocznicę śmierci kompozytora, w dniu 1 października 2020 w Miejskim Domu Kultury podczas jubileuszowego XXV Jesiennego Festiwalu Muzycznego ALKAGRAN 2020.
37. Obelisk z tablicą upamiętniający 100-lecie zaślubin Polski z Morzem /10.02.1920 Puck/ oraz 75-lecie zaślubin Polski z Morzem /18.03.1945 Kołobrzeg/ - Czechowice-Dziedzice, ul. Nad Wisłą 9, Staw Kopalniok, MKS Czechowice sekcja kajakowa.
100-lecie zaślubin Polski z Morzem /10.02.1920 Puck/ oraz 75-lecie zaślubin Polski z Morzem /18.03.1945 Kołobrzeg/ - oba te wydarzenia otworzyły Polsce dostęp do morza, do niezależnych od sąsiadów restrykcji granicznych, do wodnej arterii komunikacyjnej i transportowej. Od lat trzydziestych ubiegłego wieku istniał w Czechowicach-Dziedzicach, przy kopalni „Silesia” prężny Oddział Ligi Morskiej i Kolonialnej. Organizował on co roku gromadne Święta Morza nad Wisłą i „Kopalnioku”. Stworzył namiastkę morza przez urządzenia kąpieliska oraz zbudowanie mola z latarnią morską /jedyną taką na południu Polski/. Wybudowano tu model okrętu niszczyciela ORP „Grom”. Tablicę odsłonięto 11.11.2020 r.
38. Tablica upamiętniająca Karola Czornego, naczelnika OSP w Czechowicach, uczestnika konspiracji niepodległościowej w latach 1939 – 1945.
Ochotnicza Straż Pożarna Lipowiec, 43-502 Czechowice-Dziedzice, ul. Zamkowa 74 (skwer przylegający do budynku straży)
Karol Czorny /1893-1945/ - patriota i społecznik, naczelnik Ochotniczej Straży Pożarnej w Czechowicach, uczestnik polskiej konspiracji niepodległościowej w latach 1939-1945. Podoficer rezerwy Wojska Polskiego do 1939, w czasie II wojny światowej wspierał konspirację niepodległościową AK, NOW, a od wiosny 1945 – NSZ. Był jedną z czołowych postaci polskiej OSP w Czechowicach. W uznaniu zaangażowania wybrany w 1931 roku na zastępcę naczelnika. Po II wojnie światowej, w 1945 – na naczelnika. Zamordowany w listopadzie 1945 roku przez funkcjonariuszy Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego z Katowic za pomoc udzielaną uczestnikom polskiego podziemia niepodległościowego.
39. Tablica upamiętniająca Powstania Śląskie: 1919, 1920, 1921.
Urząd Miejski w Czechowicach-Dziedzicach, Plac Jana Pawła II 1, 43-502 Czechowice-Dziedzice (wewnątrz budynku)
Okolicznościowa tablica „Miejsce pamięci Powstań Śląskich” jest wzorowana na powstańczym sztandarze „Tobie Polsko”. Ma być znakiem wdzięczności, szacunku i dumy z naszej historii. Prezydent RP Andrzej Duda wręczył tablice upamiętniające Powstania Śląskie przedstawicielom władz samorządowych miast i gmin z terenu województwa śląskiego i opolskiego. Uroczystość odbyła się w niedzielę, 4 lipca 2021 r. z okazji setnej rocznicy zakończenia III Powstania przy Pomniku Powstańców Śląskich w Katowicach. Przedstawiciele władz samorządowych z terenów, na których znajdują się miejsca wydarzeń i pamięci Powstań Śląskich odebrali pamiątkowe tablice.
40. Dwie tablice pamięci poświęcone pomordowanym Zabrzeżanom w obozach koncentracyjnych: KL Auschwitz, KL Dachau, KL Mauthausen Gusen, KL Oranienburg i innych miejscach męczeństwa w latach 1940 – 1944. Zabrzeg, ul. Ks. K. Janoszka 16, parafia pw. Świętego Józefa.
41. Tablica upamiętniająca Stanisława Niemczyka, czechowickiego architekta oraz społecznika - Czechowice-Dziedzice, ul. Niepodległości 42, Miejski Dom Kultury.
Stanisław Niemczyk (1943-2019) - wybitny architekt oraz społecznik, przez całe życie związany z rodzinnymi Czechowicami-Dziedzicami. Twórca projektów obiektów sakralnych, budynków użyteczności publicznej oraz domów prywatnych. Za swoją twórczość był wielokrotnie nagradzany, zarówno przez środowisko architektów, jak również przez instytucje kościelne oraz świeckie. Tablicę upamiętniającą Stanisława Niemczyka odsłonięto w Miejskim Domu Kultury 21 czerwca 2024 r.
aktualizacja: 27.06.2024 r.
RN, ŁP, JWT