Na terenie Gminy Czechowice-Dziedzice, rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r., został ustanowiony obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Dolina Górnej Wisły.
Wyznaczanie obszarów Natura 2000 trwa w Polsce od 2001 roku i jest to część systemu ochrony zagrożonych gatunków przyrody kontynentu europejskiego – Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 działająca na podstawie tzw. Dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG (1979 r.) oraz Dyrektywy siedliskowej 92/43/EWG (1992 r.). Wyżej wymienione dyrektywy zobowiązują kraje członkowskie Unii Europejskiej do zachowania w niepogorszonym stanie i ochronie dziko występujących gatunków ptaków i ich siedlisk oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt. Natura 2000 zakłada harmonijną koegzystencję człowieka i przyrody, dążąc do kompromisu pomiędzy doraźnymi korzyściami ekonomicznymi a ochroną środowiska przyrodniczego.
Na terenie naszej gminy położony jest Obszar Natura 2000 Dolina Górnej Wisły, który zajmuje łączną powierzchnię 2476,5 ha, z czego na Czechowice-Dziedzice przypada 3156,9 ha tj. 12,8% całego ww. obszaru. Wojewoda sprawuje nadzór oraz koordynuje funkcjonowanie Obszaru Natura 2000, zezwala na realizację projektów lub przedsięwzięć mogących negatywnie wpłynąć na przedmiot ochrony.
Ptasia ostoja
Ostoja ptasia o znaczeniu międzynarodowym obejmująca fragment Doliny Górnej Wisły ze Zbiornikiem Goczałkowickim i licznymi kompleksami stawów hodowlanych została wyznaczony na podstawie tzw. Dyrektywy Ptasiej zajmującej się ochroną dziko żyjących ptaków.
Stawy hodowlane, licznie rozsiane są na terenie naszych sołectw, oprócz znaczenia gospodarczego pełnią ważną funkcję ekologiczną. Akweny te są porośnięte roślinnością szuwarową, na groblach często rosną stare drzewa liściaste. Stawy są zasilane wodami Wisły lub jej dopływów. W obrębie ostoi ptasiej Dolina Górnej Wisły zachowały się płaty lasów grądowych i łęgowych oraz łąk wilgotnych, roślinność bagienna i torfowiskowa. Na terenach pozbawionych naturalnych zbiorników stawy i sztuczne akweny stanowią dla wielu cennych gatunków roślin i zwierząt substytut środowisk wodno-błotnych.
W obrębie zaliczonej do Natury 2000 Doliny Górnej Wisły stwierdzono występowanie 29 gatunków ptaków z listy tzw. Dyrektywy Ptasiej i 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi PCK. W okresie lęgowym obszar zasiedla, co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: bączek, bąk, dzierzba czarnoczelna, mewa czarnogłowa, rybitwa białowąsa, rybitwa rzeczna, rybitwa czarna, szablodziób, ślepowron, cyranka, czernica, kokoszka, krawka, krwawodziób, perkoz dwuczuby, płaskonos, sieweczka rzeczna, śmieszka, zausznik; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występują: bocian biały, muchołówka, białoszyja, krzyżówka, głowienka, łyska i perkoz.
Rezerwat Rotuz
Na obszarze Doliny Górnej Wisły, włączonej do Natury 2000, położony jest rezerwat Rotuz rozciągający się na pograniczu Gminy Czechowice-Dziedzice (10,4 ha) i Gminy Chybie. Jest to jedyny na terenie województwa śląskiego rezerwat torfowiskowy. To ostoja gatunku zagrożonego w Polsce - turzycy bagiennej. Rezerwat o charakterze torfowiska niskiego i przejściowego ma wysokie walory naukowe, przyrodnicze i krajobrazowe unikatowe w skali województwa i kraju. Występują tu rzadkie gatunki roślin naczyniowych m.in. rosiczka okrągłolistna, żurawina błotna. rzadkie mszaki.
Zachować Naturę 2000
Sieć Natura 2000 wyznaczona m.in. na terenie naszej gminy jest to teren gęsto zamieszkany, z rozproszoną zabudową pośród pól uprawnych. Na terenie objętym Ptasią Dyrektywą nie przewiduje się znaczących ograniczeń działalności z prowadzeniem działalności gospodarczej, rolnej, leśnej, łowieckiej czy rybackiej pod warunkiem, że nie zagraża ona zachowaniu siedlisk przyrodniczych i nie wpływa w sposób istotnie negatywny na gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony. Zagrożeniem dla populacji ptaków w Dolinie Górnej Wisły mogłaby być likwidacja lub zmiana użytkowania stawów hodowlanych, likwidacja wysp i szuwarów, nadmierne nawożenie i stosowanie chemicznych środków ochrony roślin.